آموزش بورس

آیت الله علی خامنه ای  رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران، با درخواست حسن روحانی  مبنی بر آزادسازی سهام عدالت موافقت کرد. پس از موافقت وی این خبر در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو اعلام شد و گفته شد که ارزش هر سهم به حدود ۱۲ میلیون تومان رسیده است.

 مطمئناً برای همه افراد فعال در بازار سرمایه یک معامله گر موفق شدن، آرزویی همیشگی و آرمانی است. این‌که پول شما از طریق سرمایه گذاری هایی که انجام می‌دهید برای شما کسب درآمد کند، بسیار جذاب است؛ اما بازار بورس مانند هر نوع سرمایه گذاری دیگر همان‌طور که از ظرفیت‌هایی برای رشد برخوردار است، امکان شکست هم دارد. به‌این‌ترتیب با توجه به شرایط حاکم بر بازار سرمایه، معامله گران آن را به دو دسته اصلی تقسیم می‌کنند؛ معامله گر خوب و معامله گر بد.

به گزارش vipmind به نقل از باشگاه آگاه , در این مقاله به ارائه راهکارهایی برای تبدیل‌شدن به یک معامله گر خوب می‌پردازیم و در خلال آن به تفاوت‌های میان این دو معامله‌گر اشاره می‌کنیم.

تفاوت معامله گر خوب و بد چیست؟

اگر نمودار یک سهم را به دو معامله‌گر نشان دهیم، ممکن است یکی پتانسیل زیادی را برای خرید ببیند و دیگری به همان اندازه پتانسیل بالقوه فروش را پیش‌بینی کند. حتی اگر هر دو معامله گر در یک خانواده بزرگ شده باشند، آموزش‌های کاملاً یکسانی دیده باشند، سیستم معاملاتی و قوانین یکسانی را در سرمایه‌گذاری‌های خود به کار ببرند، درنهایت نتیجه متفاوتی کسب خواهند کرد!

دلیل اصلی این امر، ویژگی‌های شخصیتی و روان‌شناختی معاملاتی متفاوت هر فرد است که موجب می‌شود هر معامله گر به شیوه متفاوتی فکر کند و تصمیم بگیرد. یکی از این دو فرد ممکن است بیش‌ازاندازه حریص یا ترسو باشد و سود به‌دست‌آمده خود را کم کند یا اینکه اجازه دهد ضررها بیش‌تر شوند. این در حالی است که ممکن است فرد دیگر تعهد محکمی به پیروی از استراتژی خود داشته باشد و درنتیجه سود بیشتری ببرد. این‌که یک شخص چگونه فکر می‌کند، نقش مهمی در شیوه معاملاتی وی و نتیجه حاصل از آن دارد. بر این اساس می‌توان دو مدل از معامله گران را از یکدیگر تفکیک کرده و به تعریف هر یک پرداخت:

 معامله گر خوب: کسی است که به‌روش‌های آموخته‌شده و مورداستفاده قبل احترام گذاشته و به آن پایبند باشد.

 معامله گر بد: کسی است که قدرت کنترل احساسات خود را نداشته و به خود اجازه خرید و فروش بی‌پروا می‌دهد.

عوامل مهم و مؤثر در انجام معامله موفق و تبدیل‌شدن به یک معامله‌گر خوب به ترتیب زیر است:

استراتژی معاملاتی شخصی:

 

استراتژی معاملاتی، یک سری قوانین نوشته شده است که ورود به سرمایه گذاری، خروج از آن و معیارهای مدیریت سرمایه را مشخص کرده؛ بنابراین آموزش حرف اول را می‌زند. فراگیری مهارت‌های مختلف ازجمله تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی، مهارت‌های فردی و بررسی دیدگاه‌های فعالان تجربی بازار، به کسب نتیجه خوب از بازار بورس کمک بسزایی می‌کند. یک معامله‌گر خوب علاوه بر فراگیری مهارت‌های موردنیاز، به‌روزرسانی اطلاعات را اولویت قرار داده و آموزش را به‌طور مستمر دنبال می‌کند. به‌طورکلی استراتژی معاملاتی باید شخصی باشد چراکه بازار گاهی بی‌ثبات می‌شود و برخی از معامله گران استراتژی‌های پرخطری پیاده‌سازی می‌کنند که می‌تواند برای شما گزینه مناسبی نباشد؛ بنابراین هنگام کپی‌برداری از استراتژی معاملاتی معامله گران دیگر، لازم است پایه و اساس آن سنجیده شود و از جنبه مدیرت ریسک هم موردبررسی قرار گیرد. هم‌چنین، تغییر دائم استراتژی معاملاتی و عدم ثبات در آن بسیار اشتباه است. معامله گر خوب یک روال و طرز فکر خاص را دنبال می‌کند.

مدیریت سرمایه:

عدم توجه به قوانین مدیریت سرمایه، مشکل بسیاری از معامله گران است و همواره باید به این نکته توجه کرد که به‌اندازه توان، ریسک کرد. مدیریت ریسک برای تبدیل‌شدن فرد به یک معامله‌گر خوب و طول عمر کاری وی بسیار حائز اهمیت است. در مدیریت سرمایه علاوه بر میزان مناسب حجم معاملات و به‌کارگیری حد زیان، توجه به این سه نکته اساسی ضروری است: کاهش ریسک؛ از بین بردن ریسک؛ حفظ سود کسب‌شده.

برای مثال، افرادی هستند كه در يك معامله خاص وارد سود بسيار بالايي شده‌اند؛ اما درنهایت علیرغم قرار داشتن در یک سود بالا، معامله خود را باتحمل زیان بسته‌اند. درواقع به دلیل عدم رعایت یکی از مؤلفه‌های مدیریت سرمایه یعنی حفظ سود کسب‌شده با چنین زیانی مواجه شده‌اند که در علم روانشناسی به آن «اجتناب از زیان» گفته می‌شود.

روانشناسی معامله گری:

توانایی روان‌شناختی، بی‌تردید مهم‌ترین عاملی است که برای تبدیل‌شدن به یک معامله‌گر خوب و موفق باید آن را پرورش دهید. روانشناسی یعنی مطالعه فرآیندهای ذهنی و رفتاری در شرایط مختلف. این فرآیندها در بافت معاملات و بازار، عواملی از قبیل افکار،

احساسات، انگیزه‌ها، ترس، طمع، غرور، خودبزرگ‌بینی و امیدواری را در برمی‌گیرند. اگر قادر نباشید که بر احساسات درونی خود کنترل داشته باشید هرگز نمی‌توانید آموخته‌ها و تجربیات خود در بازار را بکار ببرید. افراد زیادی هستند که علیرغم کسب دانایی کافی و مناسب معامله‌گری در بازار سرمایه، نمی‌توانند آموخته‌های خود را در بازار واقعی بکار گیرند. مشکل این دسته از افراد عدم کنترل درونی است، درحالی‌که این مهم نقش بسزایی در بهبود کارایی معاملاتی افراد ایفاء می‌کند. بدون شک عواطف و احساسات در این کسب‌وکار می‌تواند یکی از تفاوت‌های کلیدی بین معامله گران موفق و اخراجی باشد.

نظم و صبر:

دو مهارت نظم و صبر در فرآیند تبدیل‌شدن به یک معامله‌گر خوب و داشتن معاملات مستمر و موفق اهمیت بسزایی دارند. نظم باید خودساخته و خودخواسته باشد و اعتمادبه‌نفس را از معامله گر طلب کند. به این منظور برای تبدیل‌شدن به یک معامله گر خوب باید همیشه در حال یادگیری بود و مهارت‌های تصمیم گیر خود را تا جایی که به یک ویژگی درونی تبدیل گردد پرورش داد. معامله‌گر منظم و صبور کار خود را با رغبت انجام می‌دهد و مسئولیت کارهای خود را می‌پذیرد. به تمام جزئیات دقت کرده و از هر فرصتی برای بهتر شدن بهره می‌گیرد. او با شکست دلسرد نشده و آن را جزئی از زندگی می‌داند. برنده شدن در دنیای معاملات بهره‌مندی از بهترین فرصت‌های معاملاتی نیست، بلکه برنده شدن شما بسته به چگونه بازی کردن کارت‌هایی دارد که اکنون در اختیار دارید.

معامله گری؛ یک کسب و کار:

چنانچه به معامله‌گری به‌عنوان یک تفریح نگاه کنید، درآمد آن هم مثل تفریح خواهد بود. حرفه معامله گری چه پاره‌وقت و چه تمام‌وقت، یک کسب‌وکار جدی است و بایستی با جدیت آن را دنبال کرد. معامله گران موفق همواره معامله‌گری را یک شغل و کسب‌وکار می‌دانند، استراتژی‌های مشخصی برای مدیریت زمان و سرمایه دارند و درعین‌حال اراده قوی برای کنترل رفتار خود دارند. این یک واقعیت است که معامله گر می‌تواند بدون داشتن رئیس و همکار، هر طور که دوست دارد، زمان کاری خود را تعریف کند، اما بایستی ساعات کاری منظم و از قبل تعریف‌شده‌ای داشته باشد. زمانی که کار کردن با تفریح تفاوتی نداشته باشد، اخراج شدن از حرفه معامله گری هم قابل‌درک نخواهد بود. کسب مهارت، تجربه و ثبات از پیش‌نیازهای اساسی برای معامله گر تمام‌وقت است.

سخن آخر

بنابر موارد ذکرشده، معامله‌گر خوب شدن و داشتن معاملات موفق و مستمر در هر بازاری نیاز به تلاش فراوان دارد. قدم اول در این زمینه آموزش و کسب مهارت است. داشتن یک استراتژی مشخص و پایبند بودن به آن از ضروریات معامله‌گری است و از این شاخه به آن شاخه شدن نتیجه‌ای جز ضرر به همراه نخواهد داشت. در بازار سرمایه، داشتن نظم و صبر در کنار مدیریت سرمایه و ریسک، برای معامله گر خوب شدن و طول عمر یک معامله‌گر بسیار حائز اهمیت است. عواطف و احساسات در معامله‌گری نقش بسیار حساسی را بر عهده دارد؛ بنابراین توانایی کنترل احساسات و تسلط بر ذهن مهم‌ترین شاخص یک معامله گر خوب است.

افرادی که در بورس سرمایه گذاری می کنند اغلب نگران این موضوع هستند که سود خود را در این بازار چگونه به دست می آورند. در اینجا دو روش کسب سود از طریق خرید سهام شرکتها آورده شده است که به ترتیب به هر یک از انها می پردازیم.

روش اول

روش اول از طریق عملکرد شرکت در طول یک سال مالی است. سال مالی معمولا از ابتدای سال شمسی شروع شده و تا پایان همان سال ادامه دارد به غیر از سال اول تاسیس شرکت که سال مالی آن را از تاریخ تاسیس تا ۳۶۵ روز پس از آن محاسبه می کنند و بعد از آن هر یک سال شمسی را سال مالی می گویند. هر چه عملکرد شرکت در یک سال مالی بهتر باشد، سود حاصله بیشتر خواهد بود و این سود نیز به دو قسمت تقسیم میشود. بخشی از آن بین سهامداران شرکت به صورت نقدی تقسیم میشود و بخشی دیگر برای برنامه های توسعه ای شرکت کنار گذاشته می شود.

روش دوم

اما روش دوم کسب سود شامل قیمت سهام می شود. هر چقدر عملکرد شرکت بهتر باشد قیمت سهام ان شرکت نیز با ارزش تر می شود و خریداران بیشتری مایل اند که سهام ان شرکت را خریداری کنند و این امر باعث افزایش ارزش قیمت سهام آن شرکت می شود.

بنابراین اگر شخصی سهام چنین شرکتی را خریداری کند هم می تواند در سود نقدی آن شریک باشد و هم می تواند از محل افزایش قیمت سهام کسب سود کند. همانطور که گفتیم یک معامله گر می تواند از طریق بدست اوردن سود نقدی و ارزش سهام کسب سود کند اما مزایای دیگری که این نوع سرمایه گذاری دارد این است که به علت اینکه بازار بورس یک بازار قانونی است و متمرکز، معامله گر می تواند از مزایای قانونی آن برخوردار باشد و در امنیت کامل به معامله بپردازد. همچنین به علت اینکه بازار بورس بازاری است که شما هر زمان و هر مکانی که اراده کنید می توانید اقدام به خرید و یا فروش کنید این بازار قابلیت نقد شوندگی دارد و می توان به عنوان یک منبع نقدی به آن نگاه کرد و نیز این بازار چون یک بازاری برای سرمایه گذاری محسوب می شود پول شما در آن می تواند در شرایطی نگهداری شود که از نوسانات و تورم و اخبار سیاسی و اقتصادی در امان باشد و شما می توانید پول خود را به عنوان یک سرمایه امن نگهداری کنید . ( البته با توجه به داشتن دانش در مورد اخبار سیاسی و اقتصادی و تاثیر آن در بازار بورس).

شما در این بازار با خرید سهام یک شرکت می توانید در اداره آن شرکت نیز سهیم باشید و همچنین یک مزیت عالی که بازار بورس دارد این است که شما با داشتن هر مبلغی می توانید در این بازار سرمایه گذاری کنید. هر چند لازم به ذکر است که اگر دانش و اطلاعات کافی در زمینه بورس نداشته باشید نمیتوانید در این بازار موفق شوید. همانطور که قبلا ذکر شد شما می توانید با هر مبلغی شروع به سرمایه گذاری کنید و تا میلیاردها تومان نیز هیچ محدودیتی برای سرمایه گذاری وجود ندارد. اما دقت داشته باشید با توجه به اینکه سرمایه گذاری در بازار بورس می تواند برای شما پر سود باشد اما از طرفی اگر اطلاعات کافی نداشته باشید میتواند این بازار به یکی از بزرگترین اشتباهات زندگی شما تبدیل شود.

پس توصیه می شود پس از مطالعه و بررسی همه جوانب و کسب اطلاعات کافی در این زمینه اقدام به سرمایه گذاری در این بازار کنید. با این کار شما می توانید تا حد زیادی ریسک سرمایه گذاری را پایین بیاورید و آمادگی نوسانات سهام را داشته باشید. برای این کار بایستی ابتدا اهداف خود را مشخص کنید . یکی از این اهداف سرمایه گذاری بلند مدت و یا کوتاه مدت است. اگر میخواهید به دانش و تجربه کافی در زمینه سرمایه گذاری دست پیدا کنید و اگر می خواهید سود متناسب با سرمایه خود را به دست آورید توصیه می شود روی تصمیم گیری های بلند مدت تمرکز کنید .

هر چند امروزه بیشتر افراد خصوصا جوانان و میانسالان به علت نداشتن آگاهی و اطلاعات لازم و عجله در کسب سود، اقدام به سرمایه گذاریهای کوتاه مدت می کنند اما این روش از نظر حرفه ای ها و با تجربه های سرمایه گذاری در بورس روشی پر ریسک و کم بازده است. بنابراین شما نیز تلاش کنید مسیری را که همه دنبال می کنند را نروید و به جای آن راهی را انتخاب کنید که ریسک کمتر و بازده بیشتری داشته باشد. این کار نیازمند صبر و حوصله و دانش بیشتری است.

نوشته ی کوین مرکادانت

سودارشان سریداران، کسی که با سرمایه گذاری از نوجوانی به شهرت رسید.این دانش آموز دبیرستانی در کارولینای شمالی در سال ۲۰۱۶ یکی از عناوین برتر دنیا را کسب کرد. او نه در فوتبال و نه در هیچ بازی ورزشی یا هنری قهرمان نشده است بلکه توانسته ۱۷ هزار دلار را در شرط بندی روی یک سهام به دست آورد. وی همچنین توانسته ۱۴۶ هزار دلار از سرمایه گذاری روی سهام گوگل و ۵۶۰۰ دلار از سرمایه گذاری شرکت نت فلیکس به دست آورد. او همه ی این پولها را ظرف مدت سه سال به دست آورده است.

خب، با این حساب شما هم می توانید وارد بازار سهام شوید. درست است؟ خیلی جالب است. حتی با داشتن مقداری پول می توانید به موقعیت های بزرگی دست پیدا کنید و به یک ثروتمند تبدیل شوید. در حال حاضر با شروع سرمایه گذاری می توانید یک سبد سرمایه گذاری بزرگ را زودتر از آنچه که فکرش را بکنید برای خود بسازید.

مشکلات سرمایه گذاری برای نوجوانان چه میتواند باشد؟

قبل از اینکه با کارگزاری خود تماس بگیرید دقت کنید که سرمایه گذاران نوجوان یک مشکل اساسی دارند و آن هم این است که نمی توانند از طریق کارگزاری ها حساب کارگزاری باز کنند.

برنامه های سرمایه گذاری از نوجوانی زیادی وجود دارد که مناسب نوجوانان است. اما با این حال هنوز هم باید سن شما بیشتر از ۱۸ سال باشد تا بتوانید در این برنامه ها شرکت کنید. این محدودیت یک الزام قانونی است که در صنعت سرمایه گذاری وجود دارد و هیچ راه میانبری هم وجود ندارد. حداقل به طور مستقیم نمی توانید این کار را انجام دهید.

آنچه سودارشان انجام داد این بود که: او با استفاده از یک حساب که توسط پدرش باز شده بود توانست اقدام به سرمایه گذاری از نوجوانی کند.

این نوع حسابها به شما این امکان را می دهند که از طریق یک فرد بزرگسال بتوانید وارد بازار سرمایه شوید. بسته به قوانین هر کشوری، وقتی سن شما به بالاتر از ۱۸ سال رسید، این حساب به نام شما خواهد شد. تا آن زمان شما هم می توانید تجربه ی زیادی کسب کنید.

خب حال بیایید تا در مورد حضانت صحبت کنیم

نحوه ی کار حسابهای حضانتی

والدین یا سرپرست شما برایتان یک حساب حضانتی باز می کند و سپس بودجه ی مورد نظرتان را در آن حساب واریز می کند. تا سال ۲۰۱۸ قانون بدین صورت بوده که هر سال می توان ۱۵ هزار دلار به این حساب اختصاص داد.

پس از اینکه وجه مورد نظر وارد حساب شد می توانید شروع به سرمایه گذاری از نوجوانی کنید. البته والدین یا سرپرست شماست که باید معاملات واقعی را انجام دهد. آنها روی حساب شما کنترل و مدیریت دارند زیرا شما به عنوان یک نوجوان مجاز به انجام معاملات خود در حساب کاربری تان نیستید.

اما شما هم می توانید به عنوان بخشی از روند سرمایه گذاری به حساب آیید. می توانید یک سبد سرمایه گذاری ایجاد کنید و تخصیص دارایی و حتی سرمایه گذاری های خاص را انتخاب کنید.

پس از اینکه به سن قانونی رسیدید می توانید مالک حساب خود شوید. با تجربه ای که طی این مدت کسب کرده اید می توانید حساب خود را به طور کامل مدیریت کنید.

حسابهای IRA حضانتی نوجوانان به محض رسیدن به سن قانونی به آنها واگذار میشود

زمانی که شما یک نوجوان هستید، حساب IRA به نام سرپرست شماست. اما با رسیدن به سن قانونی می توانید مالک آن حساب شوید. اگر در سن ۱۴ سالگی حساب را باز کرده اید می توانید ۴ سال سابقه ی سرمایه گذاری برای خود کسب کنید. در این مرحله شما باید آمادگی لازم برای سرمایه گذاری داشته باشید تا بتوانید تمام تصمیمات سرمایه گذاری را بگیرید.

احتمالا شما نسبت به همسالیان خود که هیچ تجربه ای در زمینه ی سرمایه گذاری ندارند بهتر می توانید صرفه جویی کنید. بعلاوه، میتوانید به یک سرمایه گذار در حال رشد تبدیل شوید و این واقعا بهترین شرایطی است که یک نفر می تواند داشته باشد.

مالیات ها

حساب های حضانتی معاف از مالیات نیستند. اما مالیات شما نیز با سایر مالیات ها متفاوت است. این شرایط می تواند به نفع شما باشد زیرا مبلغ مالیات بسیار کمتر از مالیات بزرگسالان خواهد بود.

در صورتی که زیر ۱۸ سال سن داشته باشید مالیات ها به صورت زیر است:

۱۰۵۰ دلار برای سرمایه گذاری از نوجوانی اول بدون مالیات

۱۰۵۰ دلار بعدی ۱۰ درصد مالیات

درآمد بیش از ۲۱۰۰ دلار می تواند تا ۳۷ درصد هم بالا برود. این نوع مالیات را مالیات کدی می خوانند.

نکته ی پایانی

اگر می خواهید به عنوان یک نوجوان وارد دنیای سرمایه گذاری از نوجوانی شوید، از سرپرست یا والدین خود بخواهید برایتان یک حساب حضانتی باز کنند. شما زمان این را دارید که بتوانید یک سبد سرمایه گذاری کوچک برای خود بسازید. این کار زمانی که به بزرگسالی برسید می تواند خیلی به نفعتان باشد و سبد شما بزرگتر خواهد شد.

به من اعتماد کنید، داشتن یک ماشین زیبا خیلی بهتر از گرفتن مدرک تحصیلی است.

Gold Funds یا همان صندوق های سرمایه گذاری طلا از انواع صندوق های کالای قابل معامله در بازار بورس می باشند .این شرکت ها برخلاف شرکت های دیگر که سرمایه دریافتی از مردم را به خرید سهام اختصاص می دهند ، در گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مبتنی بر سکه طلا سرمایه گذاری می کنند.

خریداران این اوراق و سرمایه گذاران این نوع صندوق ها ، به این امید هستند که سود بیشتری نسبت به معاملات فیزیکی و مستقیم سکه و طلا کسب کنند و از تنش های این بازار نسبتا آشفته و پرریسک در امان باشند .

ابزار جدید سرمایه گذاری مشترک

صندوق های سرمایه گذاری طلا ابزاری هستند که به سرمایه گذاران این امتیاز را می دهند که بدون معامله مستقیم این کالا بصورت فیزیکی ، بطور غیر مستقیم و از طریق سبدگردانان حرفه ای ، در این بازار اقدام به سرمایه گذاری کنند.

از مزایا و جذابیت های دیگر این نوع سرمایه گذاری می توان به مبلغ مورد نیاز آن برای شروع اشاره کرد که از چند هزار تومان شروع می شود ! و به این شکل سرمایه گذاران با سرمایه ناچیز و اندک نیز می توانند وارد این بازار شده و کسب درامد کنند .

مزیت دیگر صندوق های سرمایه گذاری طلا اصطلاحا ETF  بودن آن هاست. صندوق های سرمایه گذاری با قابلیت معامله در بورس را ETF می نامند. و این ویژگی به این معنا می باشد که شخص سرمایه گذار برای اقدام به معامله و خرید و فروش کردن ، بدون نیاز به مراجعه حضوری به دفاتر این صندوق ها و تنها از طریق سامانه معاملاتی آنلاین ، امکان خرید و فروش این نماد وجود دارد .

 وجوه و سرمایه مشتریان این صندوق ها به چه صورت سرمایه گذاری می شود ؟

همیشه حدود ۷۰% وجوه در سکه طلا و اوراق مشتقه مبتنی بر طلا و ۳۰% دیگر در بخش اوراق با درامد ثابت سرمایه گذاری می شوند .

مزایای سرمایه گذاری در صندوق طلا

برای اولین مزیت سرمایه گذاری در این صندوق ها می توان به آرامش خاطر سرمایه گذاران از استرس و نگرانی ناشی از نگهداری سکه و طلا بصورت فیزیکی در منزل و یا هرجای دیگر اشاره کرد . در این نوع سرمایه گذاری شما دیگر نگران حمل و جابجایی و نگهداری این کالای با ارزش نیستید. و همینطور مزیت مهم دیگر این سرمایه گذاری این است که سرمایه گذاران با مبلغی هرچند ناچیز می توانند واحد هایی از سکه یا طلا را خریداری کنند و نیاز نیست که به میزان یک سکه کامل سرمایه در اختیار داشته باشند .

و همینطور گاهی اوقات سرمایه گذار نیاز پیدا می کند تا بخشی از سرمایه خود و یا مبلغ کمی را به وجه نقد تبدیل کند. تا قبل از شکل گیری صندوق های سرمایه گذاری ، شخص معامله گر برای نقد کردن کمترین وجه نیز مجبور بود تا یه سکه کامل را به فروش برساند اما با وجود صندوق های سرمایه گذاری طلا ، شما میتوانید در صورت نیاز واحد هایی از یک سکه را بفروشید تا وجه نقد مورد نیاز شما تامین گردد .

نحوه و پیش نیاز های سرمایه گذاری در صندوق های طلا

برای سرمایه گذاری در صندوق های طلا ، داشتن کد بورسی الزامی می باشد تا سرمایه گذار بتواند در این صندوق ها اقدام به معامله کند .

قبل از اینکه سال مالی شروع شود مدیران شرکتها بر اساس عملکرد سالهای گذشته و برنامه هایی که در نظر داشته اند را در سال بعد شروع میکنند و از این طریق ، سود سال اینده را پیش بینی می کنند و اما در سال اینده در هر دوره ی مشخص مثلا سه ماهه یا شش ماهه پیش بینی ها و اهداف خود را بازبینی می کنند و رویدادهایی را مورد بازنگری قرار میدهند. پیش بینی درآمد هر سهم را EPS می گویند. همه داده ها در حالی پیش بینی میشود که هنوز یک سال مالی به پایان نرسیده است .

پس از تمام شدن سال مالی و  دیدن عملکرد واقعی شرکت در آن سال درآمد واقعی هر سهم اعلام خواهد شد.  EPS خلاصه ی عبارت Earning per Share  است که سود هر سهم است. سودی که پس از کسر مالیات  به دست می آید به تعداد هر سهم تقسیم میشود و سود هر سهم به دست می اید. در این صورت EPS پیش بینی شده عبارت است از سود هر سهمی که شرکت قبل از شروع سال مالی پیش بینی می کند  و  EPS تحقق یافه عبارت است از سود هر سهمی که در پایان سال مالی به هر سهم در واقعیت تعلق گرفته است. حال اگر EPS پیش بینی شده کمتر یا بیشتر از سود واقعی باشد تعدیل صورت میگیرد.

تعدیل به این معنا است که با بررسی EPS واقعی مشخص میشود سود پیش بینی شده کمتر از حد واقعی بوده است یا بیشتر.

EPS یا نسبت درآمد به قیمت اصولا یکی از مهمترین متغیرها در تعیین قیمت هر سهم است و جزو یکی از اصلی ترین محاسبات در ارزیابی سهام و قیمت آن می باشد. از مهمترین جنبه های EPS که اکثر مواقع نیز در محاسبات نادیده گرفته می شود میزان سرمایه مورد نیاز برای تولید درآمد خالص است. ممکن است دو شرکت نرخ EPS یکسانی داشته باشند اما یکی از انها سرمایه گذاری کمتری را در ابتدا انجام داده باشد .

در این صورت شرکتی که بتواند با سرمایه کمتری سود بیشتر به دست بیاورد، شرکتی کارآمد تر است و اگر همه ی فاکتورهای دیگر را همسان در نظر بگیریم این شرکت گزینه ی بهتری برای سرمایه گذاری به حساب می اید. گاهی ممکن است EPS دستکاری شده باشد که در این صورت سرمایه گذاران باید به این موضوع دقت داشته باشند. در واقع نباید تنها بر روی EPS  و یا P/E اکتفا کنیم و دیگر معیارهای ارزیابی را تجزیه و تحلیل کنیم. حال که معنی اصطلاح EPS را توضیح دادیم به بررسی اصطلاح DPS میپردازیم. بخشی از سود شرکت که به سهامداران پرداخت میشود را سود تقسیم شده یا سود سهام می گویند.

معمولا هیاًت مدیره شرکت در مجمع عمومی سهامداران مقدار سود سهام و تاریخ پرداخت را پیشنهاد می کند که به آن DPS میگویند. . روشهای مختلفی برای پرداخت سود نقدی به سهامداران وجود دارد. می توانید برای اینکه از زمان پرداخت و مقدار پرداخت مطلع شوید به جدول سود نقدی سهام شرکتها سری بزنید. P/E یا نسبت قیمت به درآمد یا نسبت قیمت به سود نیز یکی از ابزاری است که جهت ارزش گذاری سهام استفاده میشود. این روش یکی از روشهای قدیمی و رایج ارزش گذاری است. محاسبه ی این نسبت بسیار راحت و ساده است ولی تجزیه و تحلیل و تفسیر آن کار دشواری میباشد. سودی که در پایان یک سال مالی محقق میشود برای دو بخش در نظر گرفته می شود.

بخش اول سود متعلق به شرکت است و در خود شرکت باقی می ماند و بخش دوم که بین سهامداران تقسیم میشود. سودی که در شرکت باقی می ماند صرف هزینه های عملیاتی و طرحهای توسعه ای و پرداخت بدهی ها و پرداخت حقوق بازنشستگان و پرسنل و پاداش و سنوات و مواد اولیه و انبار و … میشود . بخش دوم که همان DPS است به قسمتی از سود گفته می شود که شرکت در کوتاه مدت به آن احتیاجی ندارد و به سهامداران تعلق میگیرد. معمولا اکثر شرکتها در طول سال مالی خود میزان تقسیم سود را اعلام میکنند. برای مثال شرکت در صورتهای مالی خود اعلام میکند که ۶۵ درصد سود امسال بین سهامداران تقسیم می شود.

حجم در بورس به معنی میزان معاملات انجام شده در طول یک دوره زمانی خاص مثلا روزانه یا هفتگی است. بالا رفتن و یا پایین آمدن حجم معاملات باعث میشود معامله گران تصمیم به خرید یا فروش بگیرند. حجم معاملات همیشه مقدم بر قیمت معاملات است اما این دو با یکدیگر مرتبط هستند. برای دیدن نمودار حجم معاملات می توانید به سایت رسمی بازار بورس ایران مراجعه کنید و در آن مشاهده خواهید کرد که مثلا حجم معاملات انجام شده یک شرکت در طول یک هفته پیش به چه شکل بوده است . در این نمودارها بالا رفتن حجم نمودار با رنگ سبز نشان داده می شود و افت حجم معاملات با رنگ قرمز.

اینکه اگر حجم معاملات بالا رود و زمان خوبی برای فروش سهم است یک اشتباه بزرگ است که بسیاری از معامله گران تازه کار مرتکب می شوند. برای تصمیم گیری در این مورد نه تنها باید به نمودار حجم نگاه کرد ، بایستی نمودار قیمت سهم شرکت مورد نظر را نیز مورد بررسی قرار داد. زیرا گاهی با بالا رفتن قیمت حجم معاملات پایین می آید و این نشانه خوبی است برای اینکه متوجه شویم این حرکت صعودی قرار نیست به سود بیانجامد. اما اگر قیمت بالا رفت و حجم معاملات نیز همزمان بالا برود نتیجه میگیریم ارزش سهام این شرکت قرار است تغییراتی مثبت داشته و ارزش آن بالاتر هم برود که در این صورت معامله گران با تجربه متوجه این سیگنال شده و اقدام به خرید می کنند اما معامله گران تازه کار دقتی در این زمینه ندارند.

همچنین اگر حجم معاملات بالا برود اما قیمت در سطح پایینی قرار بگیرد باز هم سیگنالی مثبت محسوب میشود و خبر از این میدهد که قرار است ارزش این سهم در آینده سیر صعودی داشته باشد و خرید این سهم می تواند منجر به سود خوبی شود. در هر صورت به یاد داشته باشید که هرگاه برای بررسی حجم سهام اقدام میکنید همزمان نمودار قیمت را در همان بازه زمانی مورد بررسی قرار دهید. از آنجا که نمودار حجم معاملات نشان دهنده روند است، به یاد داشته باشید بررسی این نمودارها می تواند در تشخیص الگوها کمک کننده باشد. زیرا نمودار خوانی حجم معاملات با تحلیل تکنیکال در ارتباط است. از آنجا که در تحلیل تکنیکال ما به بررسی الگوها از جمله الگو های کلاسیک مثل: الگوی پرچم، سر و شانه، فنجان و … میپردازیم، نمودار حجم معاملات نیز می تواند برای تشخیص الگوها به ما کمک کند تا بتوانیم بهتر تصمیم گیری کنیم.

پس با این تفاسیر باید دقت داشته باشیم که حجم معاملات در بازار بورس و مشاهده نمودار آن برای تصمیم گیری امری بسیار ضروری است و البته در کنار مشاهده و بررسی نمودار حجم بایستی به قیمتها در یک روز یا یک هفته دقت نظر داشته باشیم. یک اشتباهی که بسیاری از معامله گران مرتکب می شوند این است که آنها می دانند باید نمودار حجم را بررسی کنند اما بازده زمانی را مشخص نمی کنند یا بر فرض این بازده را بسیار طولانی در نظر میگیرند مثلا برای یک سال یا حتی بیشتر.

در حالی که برای تصمیم گیری برای خرید یا فروش این نمودارها تنها می توانند در بازه یک روزه یا یک هفته به ما کمک کنند زیرا تغییرات حجم معمولا ناگهانی صورت میگیرد و ممکن است یک روزه حجم معاملات به صورتی کاملا ناگهانی و به طرز عجیبی بالا برود و یا پایین بیاید، اینجاست که باید برای خرید یا فروش اقدام کرد. منظور همان تغییر ناگهانی است که ما به دنبال آن هستیم.

شاید اولین سوالی که در ذهن یک سرمایه گذار ایجاد شود این باشد که سهام چیست؟ در واقع بیشترین اوراق بهاداری که در بازار بورس تهران خرید و فروش می شود ، سهام است که خود یکی از انواع اوراق بهادار محسوب ی شود.

برای درک بهتر مفهوم سهم ، اگر فرض کنیم هر شرکت سهامی عام یا خاص به قسمت هایی مساوی تقسیم شده باشد، به هرکدام از این قسمت ها یک سهم گفته می شود که در کنار هم سهام آن شرکت را تشکیل می دهند.

در تفاوت شرکت های سهامی عام و خاص اینگونه است که همه معامله گران می توانند سهام یک شرکت عام را معامله کنند اما تنها عده خاصی امکان معامله سهام شرکت های سهامی خاص را دارند. و درواقع مالکیت ان ها در اختیار افراد خاصی می باشد.

ورقه سهام چیست؟

ورقه سهم به منزله سند سهام شماست و گویای این است که صاحب آن صاحب چه تعداد سهامی است. درواقع این برگه سهم نشان می دهد که فرد سهام دار مالک چه تهداد سهام از یک شرکت خاص است و حاوی اطلاعاتی است شامل نام شرکت ، شماره ثبت ، مشخصات و کد بورسی صاحب سهام ، تهداد و مبلغ اسمی سهام و … .

انواع سهام

سهام عادی 

صاحب سهام عادی ، مالک کسری از شرکت می باشد که به میزان سهامی که دارا می باشد ، در ریسک و فعالیت های اقتصادی آن شرکت سهیم است.

قطعا شرکت ها از راه فروش سهامشان تامین سرمایه می کنند که به آن سرمایه سهمی گفته می شود. و شرکت ها موظف هستند تا سقفی که در متن اساسنامه برایشان به نام سرمایه مجاز تعیین شده است تامین سرمایه کند و بصورت عادی مجاز به عرضه بیشتر سهامشان نیستند.

سهام ممتاز (Preferred Shares)

در ابتدا توجه شما را به این موضوع جلب می کنم که این نوع سهام در بازار بورس تهران وجود ندارد و مطالب فوق تنها جنبه اطلاع عمومی دارند.

درصورت منحل شدن شرکت ، مالکان سها ممتاز در مقایسه با مالکان سهام عادی برتری هایی دارند مانند حق تقدم در توزیع دارایی های شرکت و ممکن است حق رای هم داشته باشند که این حق رای درصورتی است که پرداخت سود سهامشان به تعویق افتاده باشد.

 سهام جایزه (Bonus Shares)

سهام جایزه در زمان افزایش سرمایه شرکت منتشر و به سهامداران شرکت تعلق می‌گیرد.

بخشی از سود سالانه شرکت‌ها در حساب سود انباشته آن‌ها ذخیره می‌شود. سودهایی که در سال‌های گذشته بین سهامداران تقسیم نشده است در جهت جبران و احیاء مخارج مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری‌های جدید و سایر عملیات شرکت به کار گرفته شده و عملاً جریان نقدینگی جدیدی به شرکت ورود پیدا نمی‌کند.

همانطور که مشخص است در این حالت سهامداران پولی برای خرید اوراق جدید تزریق نمی‌کنند، به همین دلیل اصطلاحاً به سهام تعلق گرفته به سهامداران سهام جایزه می‌گویند. این سهام جایزه به همه سهامداران تعلق دارد و سهامداران بدون نیاز به پرداخت هیچ گونه وجهی، مالک سهام جایزه شده به نحوی که میزان مالکیت سهامداران پس از این نوع افزایش سرمایه تغییری نخواهد کرد. (تغییری در دارایی شما صورت نمی‌گیرد: یعنی پس از اینکه تعداد سهام شما زیاد شد، طبق فرمول بالا قیمت جدید سهام طوری تغییر می‌کند که دارایی شما تغییری نمی‌کند اما تعداد سهام شما زیاد می‌شود.)

تعریف رسمی ریسک

شاید شما هم عبارت‌هایی مثل این را شنیده باشید: «این سرمایه‌گذاری ریسک بالایی دارد» یا «سود این سرمایه‌گذاری مطمئن است». اما معنی دقیق ریسک چیست و چطور اندازه‌گیری می‌شود؟

قبل از آن که به تعریف رسمی ریسک بپردازیم و مقدار عددی آن را محاسبه کنیم، یک مثال می‌زنیم.

این مثال شامل مقایسه حقوق ثابت با درآمد شغل آزاد است. وقتی حقوق ثابت می‌گیرید، مطمئن هستید در زمان مقرر مقدار مشخصی پول به حساب شما واریز خواهد شد. اما اگر کار آزاد داشته باشید، ممکن است در یک ماه پنج برابر حقوق ثابت پول در بیاورید، اما شاید دو ماه یا ده ماه هیچ پولی کسب نکنید. در این حالت پولی که به دست می‌آورید می‌تواند بیشتر باشد. اما اطمینان شما برای به دست آوردن این پول زیاد نیست. در این حالت می‌گوییم با وجود بازدهی بیشتر، ریسک کسب‌وکار آزاد از حقوق ثابت بیشتر است.

به بیان ساده «ریسک معیاری است برای گزارش مقدار نوسان‌های احتمالی.» در زبان مالی، ریسکاحتمال آن است که بازدهی یک سهم در واقعیت، با مقداری که پیش‌بینی می‌کنیم، متفاوت باشد.

اگر مطمئنید هر ماه پولی به حساب شما وارد می‌شود، ریسک دریافت شما کم است. چون دقیقا همان مقداری پول کسب می‌کنید که انتظار داشتید. اما اگر نمی‌دانید چه زمان چه مقدار پول به حسابتان می‌ریزند یا از حسابتان پول بر می‌دارند، شما در معرض ریسکی بالا هستید. البته ریسک همیشه بد نیست. همان‌قدر که ممکن است تمام پولتان را بردارند، ممکن است دو برابر مبلغی که دارید، به شما پول بدهند. اما بیشتر مردم این عدم‌یقین را دوست ندارند.

مبادله بین ریسک و بازده

در دنیای واقعی، معمولا سرمایه‌گذاری‌های مطمئن بازدهی پایینی دارند. سپرده بانکی یکی از همین انواع سرمایه‌گذاری است. با این سرمایه‌گذاری ممکن است فقط به اندازه عدد تورم، سود به دست بیاورید. در این حالت فقط ارزش دارایی خود را حفظ کرده‌اید و سودی نساخته‌اید.

اما اگر سود بیشتری بخواهید، باید خطر کنید. سرمایه‌گذاری بر روی سینما یک مثال بی‌نظیر است. هزینه ساخت یک فیلم سینمایی حدود یک میلیارد تومان است. اما ممکن است این فیلم بیش از ده میلیارد تومان فروش داشته باشد. سود ۱۰۰۰ درصد در یک سال بسیار وسوسه‌کننده است. اما ریسک از دست رفتن پول شما هم کم نیست: ممکن است فیلم بد ساخته شود، توقیف شود، با استقبال تماشاچی روبرو نشود و یا قسمت‌هایی به سلیقه کارگردان یا شورای نظارت تغییر کند.

انواع ریسک

ریسک را به دو دسته کلی ریسک سیستماتیک (systematic risk) و غیرسیستماتیک(unsystematic risk) تقسیم می‌کنند.

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک مقدار عدم‌یقینی است که در تمام بازار وجود دارد. برای نمونه تغییر در نرخ ارز، انتخابات و جنگ می‌تواند بر روی تمام بازار سهام تاثیر بگذارد، مستقل از آن که ما چه سهمی داشته باشیم.

برای همین به ریسک سیستماتیک، ریسک عام یا ریسک تنوع‌ناپذیر (non-diversifiable risk) می‌گویند. شما نمی‌توانید ریسک‌های سیستماتیک بازار سرمایه را با خرید سهم‌های متنوع کاهش دهید.

وقتی می‌گویند ریسک بازار املاک و مستقلات از ریسک صنعت سینما کم‌تر است، به ریسک سیستماتیک این دو صنعت اشاره می‌کنیم. در این حالت نمی‌توانید با سرمایه‌گذاری بر روی چند فیلم، ریسک سرمایه‌گذاری در این صنعت را کاهش دهید. همین ریسک باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری سینمایی در مقایسه با مشارکت در ساخت، سود انتظاری بیشتری داشته باشد.

ریسک غیرسیستماتیک

ریسک غیرسیستماتیک مقدار عدم‌یقین در یک صنعت یا شرکت خاصی است که بر روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. مثلا ممکن است شما سهام ایران‌خودرو داشته باشید و به ناگاه فردا کارگران این شرکت اعتصاب کنند. این رخداد یک ریسک غیرسیستماتیک یا «ریسک خاص» به حساب می‌آید.

برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، شما می‌توانید در سبد سهام خود سهم‌های دیگری داشته باشید. مثلا شاید بگویید از آنجایی که قطعات خودرو بیشتر وارد می‌شود، سهمی که از راه صادرات سود می‌کند، مثل سهم‌های پتروشیمی، می‌تواند ریسک سهام خودرو را پوشش بدهد.

به این ترتیب با متنوع کردن سبد، مقدار ریسک غیرسیستماتیک کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل به ریسک غیرسیستماتیک، ریسک تنوع‌پذیر (diversifiable risk) هم می‌گویند.

در ستایش ریسک

سود حاصل از بازار سهام، ناشی از نوسان قیمت است. هر سرمایه‌گذاری امید دارد که قیمت‌ یک سهم ارزان شود و او سهم را بخرد و زمانی که قیمتش بالا رفت آن را بفروشد. او منتظر می‌ماند تا قیمت دوباره پایین بیاید و باز سهم را خریداری کند.

اگر این نوسان قیمت وجود نداشت، بازار سهام سودآور نبود. اما همین تغییرات قیمت باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری بالا برود. چرا که ما به طور قطع نمی‌دانیم که یک سهم گران‌تر خواهد شد یا ارزان‌تر. هرقدر نوسان بیشتر باشد، مقدار عدم‌‌یقین و به دنبال آن ریسک هم بیشتر می‌شود. اما در نوسان زیاد، همان‌قدر که ممکن است ضرر سنگین کنیم، توقع سود سنگین هم داریم.

با افزایش دانش و مهارت‌های سرمایه‌گذاری، ورود به بازارهای پرریسک می‌تواند سود بسیار جذابی ایجاد کند. سرمایه‌گذاران معمولا بخش کمی از دارایی خود (مثلا ۱۰ درصد) را به بازارهای پرریسک می‌برند.

مدیریت ریسک در بازار

پیش از آن که سرمایه‌گذاری کنید، می‌توانید مقدار ریسک و بازده انتظاری را محاسبه کنید. یک سرمایه‌گذاری معقول، سرمایه‌گذاری‌ای است که با مقدار سود مشخص، ریسک کمتری داشته باشد یا با مقدار مشخص ریسک، سود بیشتری بسازد.

به همین دلیل تصمیم معقول از مقایسه مقدار «ریسک و بازده» دو یا چند سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. اگر به شما بگویند یک سهم با ریسک ۵% سود ۲% می‌سازد، به سختی می‌شود در مورد این سهم قضاوت کرد. اما اگر دو سهم زیر پیشنهاد شوند، تصمیم‌گیری ساده است:

در این وضعیت، سهم ب انتخاب بهتری است. چون با بازده برابر ریسک کم‌تری دارد. همین وضعیت برای دو سهم با ریسک مساوی و بازدهی متفاوت نیز برقرار است.

به طور خلاصه هدف سرمایه‌گذاری حداکثر کردن سود انتظاری با یک سطح ثابت ریسک، یا حداقل کردن ریسک با یک مقدار ثابت بازدهی است.

فرض اساسی سرمایه‌گذاری

در مواردی افرادی که در بازار سرمایه‌ فعالیت می‌کنند، تنها برای پول خودشان تصمیم نمی‌گیرند و قرار نیست فقط پس‌انداز شخصی خود را به گردش بیندازند. بلکه می‌خواهند برای پول دیگرانتصمیم بگیرند. اولین فرض اساسی این است که مردم ریسک‌گریز هستند. یعنی اگر می‌توانیم یا بازدهی را بالا ببریم یا ریسک را کم کنیم، انتخاب مطلوب کنترل ریسک است. به همین دلیل کاهش بازدهی انتظاری با متنوع‌سازی، انتخاب معقولی است.

البته افرادی هستند که به سرمایه‌گذاری‌های جسورانه علاقه دارند. این افراد بخش کوچکی از ثروت خود را بر روی طرح‌هایی با بازدهی به شدت بالا و ریسک بسیار زیاد سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این صورت اگر صندوق VC یا Venture Capital به طور کامل ضرر کند، ثروت زیادی از دست نمی‌رود، اما در صورت سوددهی، سود ساخته‌شده چشم‌گیر خواهد بود. حمایت از استارت‌آپ‌ها یک مثال خوب است.

فرض دوم فرض توزیع نرمال است. یعنی همان‌قدر که احتمال دارد اقتصاد کشور به طور کامل فرو بریزد، احتمال دارد که اقتصاد، رشدی انفجاری کند.

با این فرض محاسبه مقدار ریسک و بازده انتظاری بسیار ساده می‌شود.

دو روش برای محاسبه ریسک و بازده

برای محاسبه ریسک و بازده دو روش عمومی پیشنهاد می‌شود. روش تاریخی و روش احتمالی.

در روش تاریخی با بررسی آمار مربوط به گذشته یک سرمایه‌گذاری سعی می‌کنیم در مورد مقدار ریسک و بازده آن نظر بدهیم. همین که می‌گوییم فیلم سینمایی می‌تواند ۱۰۰۰ درصد سود بسازد اما ریسک بالایی دارد، از یک نگاه تاریخی ناشی می‌شود.

اما بسیاری از مردم باور ندارند که تاریخ تکرار می‌شود. چه دلیلی دارد که شرایط بازار شبیه گذشته باشد؟ از کجا معلوم که فیلمی که شما بر روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنید، یکی از پروژه‌های شکست‌خورده نباشد؟

در این حالت سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد به‌ جای بررسی گذشته، به پیش‌بینی آینده بپردازد. مثلا او فیلم‌های موفق را بررسی می‌کند، شرایط پروژه کنونی را می‌سنجد، پیش‌بینی‌های معقولی از آینده می‌کند و احتمال هر رخداد را تخمین می‌زند و در نهایت ریسک و بازده را محاسبه می‌کند. این روش به توان تحلیلی و دانشی کافی در مورد صنعتی که روی آن سرمایه‌گذاری می‌‌شود نیاز دارد.

محاسبه ریسک و بازده تاریخی

روش تاریخی بسیار ساده است و هر کس می‌تواند از عهده آن بر بیاید. هرقدر داده‌های تحلیلی بیشتر شوند، تخمین ریسک و بازده دقیق‌تر خواهد بود. فرض کنید یک موضوع سرمایه‌گذاری، مثلا یک سهام مشخص، در چهار سال اخیر چنین بازدهی داشته است:

نظرتان چیست؟ آیا مقدار بازده انتظاری از این سهم به ریسکش می‌ارزد؟ فرض کنید که بازدهی با تورم‌زدایی حساب شده است.

بازده انتظاری

محاسبه بازدهی انتظاری تاریخی بسیار ساده است. تنها کافی است بازدهی سال‌به‌سال را میانگینبگیریم. یعنی بازدهی‌ها را با هم جمع می‌کنیم و به تعداد سال‌ها تقسیم می‌کنیم.

یعنی بازدهی انتظاری از این سرمایه‌گذاری ۲٫۷۵ درصد است.

اگر تعداد داده‌ها بیشتر شود به تخمینی دقیق‌تر می‌رسیم. اما سعی می‌کنیم از داده‌های خیلی قدیمی استفاده نکنیم. برای محاسبه بازدهی فرض کرده‌ایم که شرایط تقریبا ثابت بوده است.

شرایط ۱۰ سال پیش با امروز قابل مقایسه نیست. مثلا سهام ایران‌خودرو به مدت ۱۵ میلیارد سال (طول عمر دنیا) هیچ سودی نساخته، برای همین اگر تمام سال‌ها را در محاسبه خود وارد کنیم، بازده انتظاری تمام سهم‌ها صفر خواهد بود. اما شرایط امروز بازار را نمی‌شود با شرایط زمان شکل‌گیری کره زمین مقایسه کرد. انتخاب معقول بازی زمانی و تعداد داده‌ها، تخمین ریسک و بازده سهم را دقیق‌تر می‌کند.

ریسک سرمایه‌گذاری

محاسبه ریسک در عمل محاسبه مقدار نوسان قیمت است. در علم آمار برای محاسبه این مقدار از پارامتری به نام واریانس استفاده می‌کنند. نگذارید واژه واریانس شما را از محاسبه مقدار ریسک دلسرد کند. محاسبات بسیار ساده است و تنها به دانش جمع، تفریق، ضرب و تقسیم نیاز دارد. در این رابطه r_i بازدهی هر سال و ¯r مقدار میانگین است.

مقدار عددی ریسک این سرمایه‌گذاری برای با مقدار s خواهد بود.

به همین سادگی توانستیم بفهمیم که ریسک این سرمایه‌گذاری ۶٫۸۴% است. اما هنوز یک مشکل وجود دارد: این عدد خوب است یا بد؟! هنوز نمی‌دانیم.

ریسک بازدهی به ازای هر واحد بازده

اگر مقدار ریسک و بازده را برای چند سهم مختلف به دست بیاوریم، سهم بهتر سهمی است که ریسک کم‌تر و بازدهی بهتر دارد.

اما برای یک سهم منفرد هم معیارهایی وجود دارد که به کمک آن‌ها می‌توان در مورد ریسک و بازده سهم قضاوت کرد. یکی از این فاکتورها «ریسک بازدهی به ازای هر واحد بازده» یا  CV است. مقدار CV از تقسیم مقدار ریسک بر بازده انتظاری به دست می‌آید.

به این ترتیب می‌توانیم بگوییم که آیا ریسک یک سهم به بازدهی آن می‌‌ارزد یا نه. اگر CV بزرگ‌تر از یک باشد، مقدار نوسان سهم از بازده آن بزرگ‌تر است. این سهم در مقایسه با بازدهش ریسک بالایی دارد. اگر مقدار نوسان از مقدار بازدهی بیشتر باشد سرمایه‌گذاری مطمئن است. در این حالت CV از یک کوچک‌تر می‌شود.

می‌بینیم که CV سهم موردنظر ما از یک بزرگ‌تر است. این نتیجه چندان دور از انتظار نبود. سهمی که در یک سال ۹% سود ساخت و سال بعد ۷% ضرر کرد، سهم مطمئنی نیست، هرچند می‌تواند سود خوبی به دست بدهد.

محاسبه ریسک و بازده به کمک اکسل

اگر تعداد داده‌ها خیلی زیاد باشد، محاسبات زمان‌گیر و سخت می‌شود. به سادگی می‌توانیم به کمک نرم‌افزار اکسل این مقادیر را محاسبه کنیم.

برای این کار ابتدا داده‌ها را به اکسل می‌دهیم. بعد می‌توانیم با دستورات ساده تمام مقادیر مورد نیاز را محاسبه کنیم. کافی است در یک خانه بنویسیم )average= و بعد تمام خانه‌هایی که در آن‌ها بازدهی‌ها را نوشته‌ایم، انتخاب کنیم.

برای محاسبه واریانس از دستور )var= و برای به دست آوردن ریسک از دستور )stdev= استفاده می‌کنیم. از تقسیم ریسک به بازدهی می‌توانیم CV یک سهم را به سادگی حساب کنیم.

ریسک و بازده احتمالی

محاسبه ریسک و بازده احتمالی هم درست شبیه به وضعیت تاریخی است. این بار هم برای محاسبه ریسک از مقدار میانگین و برای محاسبه ریسک از واریانس استفاده می‌کنیم.

اما مشکل اصلی تشخیص و تخمین آینده است. شما باید بدانید:

• در آینده چه اتفاق‌هایی ممکن است بیفتد؟
• چقدر احتمال دارد که این اتفاق‌ها بیفتند؟
• اگر این اتفاق‌ها بیفتند چه قدر سود یا ضرر خواهیم کرد؟

اگر بتوانید این سه عامل را پیش‌بینی کنید، با دقت خوبی می‌توانید مقدار ریسک و بازده سرمایه‌گذاری را محاسبه کنید. اما تحلیل‌گرها با هم اختلاف‌نظر دارند، چون بر سر رخدادها ممکن، احتمال رخداد آن‌ها و مقدار بازدهی حاصل از یک رخداد توافق ندارند.

دقت در عدم یقین

اشاره به این نکته ضروری به نظر می‌رسد که محاسبه دقیق ریسک با توجه به گذشته مورد سرمایه‌گذاری، ممکن است. اما برخلاف علم آمار، در بازار مالی عدم یقینی در مقدار عدم یقین وجود دارد. یعنی ما نمی‌دانیم که چه چیزهایی را نمی‌دانیم.

شاید همین فردا، یک کشور به کشور دیگری حمله نظامی کند و تمام تحلیل‌های ما به هم بریزد. هیچ کس نمی‌داند که دقیقا چه چیزهایی وجود دارند که ما از آن‌ها خبر نداریم.

در نهایت باید بگوییم که انتخاب مقدار مناسب از ریسک و بازدهی به روحیات، حجم پول، شرایط بازار و انتخاب شخصی شما بستگی دارد. اگر ریسک و بازده به دقت محاسبه شوند، از بدترین شرایط بازار هم می‌شود استفاده کرد و سودهای چشم‌گیری گرفت. اما محاسبه دقیق ریسک و بازده، تقریبا غیرممکن است. چون هیچ‌کس، هیچ‌کس از آینده خبر ندارد.